19 cze Rak piersi – objawy i leczenie oraz profilaktyka

Czym jest rak piersi?

Rak piersi jest nowotworem złośliwym umiejscowionym w gruczole piersiowym. Możliwe są też przerzuty do węzłów chłonnych oraz miękkich tkanek narządów wewnętrznych. Rak piersi to 23% wszelkich zachorowań na raka wśród kobiet, a wiece jest dominującym schorzeniem. Rak piersi jest przyczyną aż 14% zgonów. Na całym świecie diagnozuje się raka u ponad 1,5 miliona kobiet w ciągu roku. Co więcej, rak piersi dotyka głównie kobiety z krajów cywilizowanych. Rak piersi wbrew powszechnej opinii również zdarza się u mężczyzn.

Czynniki ryzyka

Rak piersi to rodzaj nowotworu, którego przyczyny są wciąż poznawane, ale można wyróżnić czynniki ryzyka, które decydują o zwiększonym prawdopodobieństwie choroby i należą do nich:

• Płeć damska – na 100 chorych kobiet przypada 1 chory mężczyzna,
• Wiek – ryzyko zachorowania jest największe po 50. roku życia,
• Uwarunkowania genetyczne – aż 10 % nowotworów jest dziedziczonych wraz z genami, reszta spowodowana jest mutacjami, a prawdopodobieństwo wzrasta wraz z ilością chorych krewnych z pierwszej linii. Za raka odpowiedzialna jest mutacja genów supresorowych BRCA1 i BRCA2, które decydują o wysokości ryzyka zachorowania w wysokości 80% w przypadku raka piersi i 30% raka jajnika,
• Czynniki reproduktywne – na zwiększenie ryzyka choroby wpływa wczesna pierwsza miesiączka i późna ostatnia a także wiek pierwszej ciąży. Warunkowane jest to przez hormony, a więc zmianę nabłonka gruczołów mlekowych, które kształtując się po ciąży chronią przed rakiem. W grupie ryzyka znajdują się kobiety rodzące po 30 i 35 roku życia,
• Czynniki hormonalne – ryzyko zwiększają antykoncepcja doustna i terapia zastępcza

Do innych czynników zaliczamy: niezdrowy tryb życia, przebyte nowotowry, łagodne zmiany, gęstą tkankę gruczołową.

Objawy raka piersi

Objawy są ściśle związane ze stadium nowotworu. Pierwsze stadium jest bezobjawowo oprócz małego guzka. Nowoczesne techniki obrazowania medycznego pozwalają wykryć raka już w stadium bezobjawowym. W 35% przypadków pierwszym objawem jest niebolesny guz w bocznej górnej części piersi a w 5% w dolnym przyśrodkowym. Kolejnym objawem jest wyciek płynu z brodawki a także asymetria sutków, owrzodzenie bordawki, wciągniecie brodawki lub skóry piersi, świąd albo pieczenie brodawki. Rak rozpoznawany jest w stadium uogólnienia u 5 do 10% osób. Rozwijający się rak objawia się powiększeniem węzłów chłonnych a następnie szybko zwiększający się obrzęk skóry i jej zaczerwienienie oraz ból.

Objawy ściśle powiązane są ze stadium, a stadia ocenia się wg skali TNM. To klasyfikacja stworzona przez Międzynarodową Unię do Walki z Rakiem. Skrót TNM kryje w sobie 3 stadia, T określa miejsce i wielkość guza pierwotnego, N wielkość przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych a M przerzuty do innych narządów. Stopień zaawansowania określa się od 1 do 4. Na jego podstawie określa się grupę chorych leczonych celem wyleczenia i leczonych paliatywnie.

Objawy zależą również od typów raka piersi. Wyróżniamy następujące morfologiczne jego typy:

• Przewodowy rak przedinwazyjny (DCIS),
• Zrazikowy rak przedinwazyjny (LCIS),
• Inwazyjny rak przewodowy,
• Naciekający rak zrazikowy,
• Rak Pageta,
• Rak zapalny,
• Mięsaki,
• Przerzuty do piersi.

Leczenie raka piersi

Leczenie raka piersi uwzględnia powszechnie znaną chemioterapię. To rodzaj leczenia ogólnego wdrażanego przez podanie lekarstw cytostatycznych. Niszczą one komórki nowotworowe w całym organizmie. Chemioterapię podaje się doustnie lub wlewami do krwi, co trwa kilka miesięcy. Wyróżniamy chemioterapię pooperacyjną i przedoperacyjną. Różnią się one czasem stosowania. Pierwsza z nich niszczy bezobjawowe ogniska, których nie pokazują badania, co wspomaga efekty mastektomii i ogranicza ryzyko ponownego zachorowania. Druga z nich stosowana jest w celu zmniejszenia guza do wielkości możliwej do zoperowania. W obu rodzajach chemioterapii podaje się jednak te same substancje. Chemioterapię podaje się w kilku (4-6) cyklach trwających po 3 tygodnie.

Kolejnym rodzajem leczenia jest hormonoterapia, która również ma charakter ogólny. Usuwa się źródła powstawania żeńskich hormonów płciowych, co stosuje się przed i po zabiegach chirurgicznych. Główna zaleta to niska toksyczność terapii, a więc jest ona przeznaczona również dla starszych osób. Horomonoterapię można łączyć z napromienianiem.

W leczeniu raka stosuje się następujące leki:

• Transtuzumab – wczesne i późne stadium,
• Lapatinib – późne stadium,
• Bevacizumab – późne stadium,
• Bifosfoniany – do leczenia paliatywnego np. klodronian, pamidronat, kwas zolendronowy.

Profilaktyka raka piersi

Profilaktyka raka polega na zapobieganiu zachorowaniu poprzez przestrzeganie zasad takich jak: coroczne badanie mammograficzne, samokontrolę piersi raz w miesiącu po miesiączce, zdrowy tryb życia, nie uleganie czynnikom rakotwórczym. Jednak profilaktyka obejmuje też zakres działań związanych z redukcją ryzyka metodami chirurgicznycmi, do których zalicza się mastektomię i usunięcie jajnika. Wykonuje się to u osób z mutacją genu BRCA w odpowiednim wieku i przy konkretnych warunkach. Dodatkowo przeprowadza się badania rezonansem u kobiet z grupy ryzyka, ponieważ gęstość tkanki gruczołu osłabia jakość mammografii.

W Europie profilaktykę narzuca się kobietom powyżej 50 roku życia poprzez zlecanie badania mammograficznego co 2 lata. Wczesne wykrycie raka dzięki skutecznej i konsekwentnej profilaktyce obniża ilość zgonów nawet o 30%